De provincie Overijssel wil in 2021 concrete stappen zetten voor een eerlijker en groener verdienmodel voor agrarische ondernemers. Gedeputeerde Ten Bolscher (landbouw en natuur) constateert in een opiniestuk dat dit geen overbodige luxe is. “Veel boeren hebben in hun beleving het plafond van hun mogelijkheden bereikt, terwijl de samenleving steeds hogere eisen stelt. De stikstofcrisis maakte de bedrijfsvoering al ingewikkeld. De coronacrisis kwam daar nog overheen.”
Boeren ageerden in het achterliggende jaar op allerlei manieren tegen milieuwetgeving, verdere eisen vanuit de samenleving, overheidsvoorschriften en de beperkte beloningen voor hun inspanningen. “Die pijn en onzekerheid heb ik gevoeld”, schrijft gedeputeerde Gert Harm ten Bolscher van Landbouw en Natuur in het artikel. Hij bezocht het afgelopen jaar fysiek en digitaal diverse boeren om hun verhaal aan te horen. “Het is tijd voor een eerlijk verdienmodel voor de agrarische sector. Een verdienmodel dat standhoudt voor de langere termijn en waarbij agrariërs hand in hand met een gezonde natuur kunnen voortbestaan. Wat mij betreft is 2021 het jaar waar we samen met alle betrokkenen concreet stappen gaan zetten”, concludeert de bestuurder.
“We hoeven gelukkig niet vanaf het nulpunt te beginnen. Er is al het een en ander in gang gezet”. Zo is Ten Bolscher blij met middelen en programma’s die vanuit het Rijk beschikbaar zijn of in de pijplijn zitten. “Denk daarbij aan een verduurzamingsregeling, een opkoopregeling, een omschakelfonds en mogelijke fondsen voor extensivering.” De provincie speelt vaak een rol bij de praktische uitwerking van deze regelingen. Er is meer ruimte gekomen voor provincies om oplossingen te bedenken voor specifieke regionale problemen, zoals de toenemende droogte in Twentse natuurgebieden in combinatie met de hoge stikstofdepositie vanuit Duitsland. Verder is er meer oog voor het benutten van het vakmanschap van ondernemers, omdat doelen centraal komen te staan en minder de middelen. Ik roep landbouwminister Schouten graag op om daar ruim de mogelijkheden voor te bieden en zal daar ook aandacht voor blijven vragen.
Agro&Food programma
De provincie Overijssel investeert zelf ook. “Zo hebben we onze onafhankelijke erfcoaches. Als boeren bijvoorbeeld hun bedrijf willen beëindigen dan kan de erfcoach kosteloos advies geven hoe ze dit het beste kunnen aanpakken. Maar ze kunnen agrariërs ook prima helpen die willen verduurzamen.” Verder heeft de provincie een Agro&Food-programma. “Via dit programma zoeken we manieren om extra inspanningen van agrariërs voor maatschappelijke opgaven beter te belonen. Geen subsidie maar een financiële vergoeding voor de geleverde prestatie en het vakmanschap is het uitgangspunt.”
Landbouwakkoord
Ten Bolscher verwacht ook het nodige van het landbouwakkoord dat, na een aangenomen motie in de Tweede Kamer, dit jaar uitgewerkt wordt. “Dat akkoord moet langdurige zekerheid bieden aan de agrarische sector over te realiseren doelen en tegelijk garantie bieden voor een eerlijke beloning. Deels zal dit akkoord vanuit landelijke afspraken ingevuld moeten worden. Deels moet dat ook in de provincies, want daar weten we met elkaar wat nodig is en hoe we elkaar kunnen versterken. Ik kijk er naar uit om hier in 2021 mee aan de slag gaan.”
Kloof consument en producent
Om echt stappen te zetten richting een beter verdienmodel voor agrariërs moet volgens de Overijsselse bestuurder de kloof worden geslecht tussen consument en producent. “Voedsel is een economisch product geworden in plaats van een eerste levensbehoefte.” Ten Bolscher doet hierbij een nadrukkelijk oproep richting de agrarische sector om verhalen over hun producten beter uit te dragen. “Het is van belang dat je als consument een inkijkje krijgt in het leven op de boerderij, ziet welke zorg en aandacht de boer besteedt aan ons voedsel en de kwaliteit van het landschap. Als je het verhaal achter een product kent, dan krijgt zo’n product ‘vanzelf’ meer waarde”
Vanuit het Agro&Food-programma komt er specifiek actie om de waardering voor voedsel en voedselproducten te vergroten. “Begin dit jaar lanceren we een initiatief om producenten van streekproducten te koppelen aan professionele afnemers. Denk daarbij aan bedrijfsrestaurants in ziekenhuizen, kantoorgebouwen en facilitaire afdelingen van verpleeghuizen. We verwachten dat op deze manier substantieel meer mensen in aanraking komen met lokaal geproduceerd voedsel Met als bijvangst: gezond eten, weinig transportkilometers en natuurlijk een mooi verhaal”, aldus Ten Bolscher.
Veerkracht ondernemers
Ten Bolscher realiseert zich dat de opgave waarvoor de agrarische sector staat niet eenvoudig is. “Gelukkig zie ik dat het merendeel van de agrarisch ondernemers over veerkracht beschikt, open staat voor innovaties. Transities voltrekken zich niet in een paar jaar. Als we vakmanschap, ondernemerschap, duidelijkheid vanuit de overheid en een ketenaanpak bij elkaar brengen dan heb er alle vertrouwen in.”
