Zoals velen van jullie weten verdien ik de kost als wegenwacht. Ik vind dit een geweldig mooie baan, heb ook veel leuke collega’s en één van die collega’s is Hans Vruggink. Hans heeft veel hobby’s maar wel één bijzondere, hij is gefascineerd door de tweede wereld oorlog. Omdat ik in de redactie zit van een ANWB personeelsblad vroeg Hans mij ooit: kun je eens komen kijken in het museum van Christiaan Harkink, daar liggen bijzondere spullen die ik samen met Christiaan gevonden heb. Samen met Hans ben ik daar geweest en Hans heeft geen woord gelogen.
Naar aanleiding van dat bezoek heb ik dit verhaal geschreven.
Hoe een BBQ, Nederlands les en een kapot horloge kunnen leiden naar een familie in Nieuw-Zeeland. Het bijzondere verhaal over de bijzondere hobby van mijn collega Hans Vruggink.
Ongeveer een jaar geleden kreeg ik van Hans Vruggink een uitnodiging om eens te komen kijken in het oorlogsmuseum van Christiaan Harkink, dit was om hierover een verhaal te schrijven voor het wegenwacht personeelsblad 3D.
Na een keer of wat tegen elkaar gezegd te hebben: dat moeten we eens gaan doen was het op zaterdag 18 november eindelijk zover. Rond een uur of tien zaten Hans en ik bij Christiaan en Madelon in Laren, in de keuken aan de koffie.
Voor diegene die Hans niet heel goed kennen: Hans is een collega wegenwacht die altijd wel in is voor een geintje, hij is gek op muziek maken en daarnaast altijd in de weer met luchtgekoelde Volkswagens. Dan zul je denken dat hij geen tijd meer over heeft.
Maar niets is minder waar, hij heeft nog een heel bijzondere hobby
Op de Mavo kreeg Hans de opdracht om een boek te lezen (wat op dat moment niet echt zijn hobby was). Omdat hij altijd al belangstelling had voor oude oorlogsvliegtuigen, heeft hij bij zijn vader het boek een brug te ver van Cornelius Ryan uit de kast gepakt (500 blz) en heeft hij deze in één keer uitgelezen. Hiermee is zijn interesse gewekt en de zoektocht begonnen naar verhalen en voorwerpen uit de tweede wereldoorlog.
Nu woont Hans in Almen, alwaar in april 1945 flink gevochten is bij de slag om het Twentekanaal en liggen er bronnen voor verhalen in zijn achtertuin.
Zo kan het gebeuren dat 12 jaar geleden Hans thuis aan het BBQ’en was, en dat de toen 19 jarige Christiaan Harkink samen met twee vrienden uit Hengelo, gewapend met een metaaldetector en een paar batsen bij Hans langs de tuin liepen. Op de vraag van Hans: wat gaan jullie doen? Vertelden ze dat ze op zoek waren naar een vliegtuigwrak in het weiland bij Hans achter het huis. En Hans reageerde: dan moet je daar niet zijn…………
Christiaan Harkink was altijd al gefascineerd door een granaathuls die bij hem thuis in de vensterbank stond. Ook werden er bij hem thuis verhalen vertelt over familieleden die tijdens de tweede wereld oorlog actief waren in het verzet. Hierdoor is zijn interesse voor de tweede wereldoorlog aangewakkerd, heeft hij een metaaldetector gekocht en is gaan zoeken in de omgeving van zijn woonplaats. In zijn zoektocht had Christiaan al een hele verzameling attributen uit de tweede wereldoorlog gevonden en hiermee een kleine museumruimte ingericht.
Even terug naar de BBQ. Door deze toevallige ontmoeting is er een vriendschap ontstaan tussen Christiaan en Hans en hebben ze hun zoektocht samen voortgezet. In de jaren hierna zijn ze samen gaan zoeken en graven naar oorlogsattributen, op plekken die ze vinden door de verhalen over de oorlog die er onder de mensen in de omgeving rond gaan. Christiaan is inmiddels aardig bedreven in het zoeken met de metaaldetector, bij een mogelijk goed spoor graven tot ze wat vinden en samen zijn Hans en Christiaan hierin redelijk succesvol.
Bij het vinden van één zo’n voorwerp begint de volgende zoektocht. De zoektocht naar het verhaal van het voorwerp, hoe het daar terecht is gekomen, wat er op die plek is gebeurd, van wie het was. Met deze voorwerpen vallen er puzzelstukjes van deze verhalen weer op de plek. Zo hebben ze samen in de loop der jaren een heus museum met voorwerpen uit de tweede wereldoorlog in kunnen richten. Met soms hele bijzondere exemplaren en bij elk item komt er weer een nieuw verhaal bij.
Zo is er een collectie van 25 Duitse radarhelmen, dit zijn soldatenhelmen met vier stalen antennesprieten er bovenop. Dit lijkt een bijzonder SF verhaal maar de werkelijkheid is wel wat ontnuchterend en meer boerenslimheid. Een boer in Laren heeft vier pootjes op de helmen gelast en zodoende hebben deze helmen jaren gediend als voerbak voor de kippen.
Ook vonden Christiaan en Hans een 16,5 kilo zware schakel van een rupsband langs de Oude Kapelweg. Deze was afkomstig van een Canadese Sherman-tank die bij gevechten tijdens de bevrijding van Almen werd vernield door een granaatinslag. De tank zelf werd weggehaald, maar het stuk rupsband heeft jarenlang in de grond gelegen.
Dit zijn voorbeelden van de vele voorwerpen die Christiaan en Hans gevonden hebben. In hun museum liggen nog meer attributen zoals gasmaskers, granaathulzen, helmen, tassen en noem het maar op. En al deze voorwerpen hebben een eigen verhaal. Maar misschien wel het meest bijzondere wat ze gevonden hebben is een gedeelte van een horloge, daarover straks meer.
In de WW2 zijn er vanuit heel de wereld soldaten en piloten naar Europa gekomen om te gaan vechten tegen het opkomende Duitse rijk.
Zo melde in augustus 1941 de 18 jarige Nieuw Zeelandse Raymond J. Cammock zich aan bij de Royal New Zealand Air Force. Na een basisopleiding vertrekt Raymond naar Engeland met een bootreis die drie maanden duurde. Daar aangekomen krijgt Raymond training en opleiding als piloot op een eenpersoons jachtvliegtuig.
Tijdens zijn verblijf in Engeland leert hij Kathleen (Kathy) Holden uit Barrowford kennen, niet veel later zou het 19 jarige stel trouwen.
In september 1942 wordt Raymond overgeplaatst naar Noord Afrika en tijdens zijn verblijf In Afrika wordt op 13 juni 1943 in Engeland zijn zoon Frank geboren.
Na vanuit de vliegbasis in Algerije 97 operationele vluchten te hebben gevlogen. Keerde Raymond in mei 1944 terug naar Engeland en kon hij zich herenigen met zijn gezin en kon er eindelijke een familiefoto gemaakt worden.
In Engeland wordt Raymond piloot van een Hawker Tempest Mk V, een toestel met een bijzondere krachtige motor (een H-24 zuigermotor met hulskleppen) die 2.420 pk produceerde. Dit toestel was met een topsnelheid van meer dan 700 km/u één van de snelste propellervliegtuigen van dat moment.
Door deze hoge snelheid was het mogelijk om afgeschoten V1 raketten bij te houden in de lucht. De V1 was het eerste onbemande straalvliegtuig ter wereld met een explosieve lading. Wanneer deze raketten boven de Noordzee vlogen, probeerden de piloten deze raketten te onderscheppen. Naast het neerschieten hadden de piloten ook een andere manier om de V1 uit balans te krijgen. Ze gingen er naast vliegen en gaven de raket met hun vleugel een klein tikje. Door deze lichte onbalans raakte het interne kompas van de V1 van slag en stortte de raket neer.
Raymond werd een Ace (toppiloot) m.b.t. het neerhalen van deze V 1’s. Hij wist in de periode 19 juni t/m 20 augustus 1944 twintig raketten neer te halen en eentje in samenwerking met een collega piloot. Het gehele squadron claimde 223 neergehaalde V 1’s en hiermee hebben ze heel veel ellende en slachtoffers voorkomen.
Eind september 1944 bezette de RAF het verwoeste vliegveld Volkel en begon met herstel werkzaamheden van dit vliegveld. Raymond is hier op 1 oktober vanuit het Belgische Grimbergen op Volkel aangekomen.
Op vrijdag 6 oktober 1944 voerden 7 toestellen een gewapende verkenning uit in de regio Arnhem – Deventer en Lingen in Duitsland. Vier geallieerde jachtvliegtuigen, waaronder Raymond met zijn Tempest JN-863 “SA-R” doen een aanval op een munitietrein op de spoorlijn Hengelo – Zutphen vlakbij Eefde. De trein wordt in brand geschoten maar het toestel van Raymond wordt geraakt door verdekt opgestelde luchtafweer. Hij laat zijn toestel een crash maken in de laatste wagon van deze trein, hierdoor komt deze munitietrein te exploderen en komt Raymond Cammock bij deze crash om het leven.
Later vinden spoorlijnarbeiders die in 1944 werkzaam waren in de Achterhoek, bij het spoor lichaamsdelen en de achterkant van een horloge met naaminscriptie: Raymond Cammock.
Raymond heeft toen een tijdelijk graf gekregen, maar de exacte vindplaats van het horloge en de lichaamsdelen is nooit goed vastgelegd.
Ruim zeventig jaar later, tijdens werkzaamheden om een onbewaakte spoorwegovergang te veranderen in een fietstunnel, zijn resten van een vliegtuig en heel veel munitiedelen gevonden. Prorail heeft contact gezocht met de gemeente, die hebben Christiaan getipt. Hans en Christiaan kregen toestemming om te gaan zoeken tussen de brokstukken van het vliegtuig. Daar vinden ze o.a.de restanten van een horloge. Met deze restanten is de cirkel rond en is duidelijk geworden op welke plek op 6 oktober 1944 Raymond J. Cammock is overleden.
Als eerbetoon aan deze Nieuw-Zeelandse piloot die zich in 1944 met zijn vliegtuig in een munitietrein boorde en hierbij om het leven kwam, heeft Prorail de fiets-en voetgangerstunnel naar Raymond Cammock vernoemd. Bij de opening waarbij acht nazaten van Raymond aanwezig waren is deze tunnel met een officiële ceremonie tot de ‘Flying Officer R.J. Cammock tunnel’ gedoopt.
Familieleden van Raymond Cammock zijn verschillende keren in Nederland geweest om zijn graf te bezoeken, de laatste keer was in 2016. In 2022 hebben ze eindelijk ook de plek gevonden waar Raymond J. Cammock is overleden. Dit is mede te danken aan het speurwerk van Hans en Christiaan.
Dit verhaal leest misschien als een heldenverhaal. Dit verhaal gaat over één piloot, over een jonge man, Raymond J. Cammock, een echtgenoot, een vader van een klein kind, zelf ook een 21 jarig kind van een vader en moeder. Als je er over nadenkt dat er in Nederland meerdere begraafplaatsen vol liggen met duizenden gesneuvelde militairen, die allemaal gestorven zijn voor onze vrijheid. Dan ben ik daar best wel van onder de indruk.
Ik zou er niet aan moeten denken dat onze oudste zoon die nu 21 jaar oud is, nooit meer thuis zou komen………….
Hiermee kom ik tot de conclusie dat de prijs voor onze vrijheid wel heel erg hoog is.
Tekst: Richard Huijsmans.
Hieronder twee fragmenten over het verhaal van Raymond J. Cammock:
Radiofragment NPO radio 1 Wat er gebeurde met piloot Raymon Cammock
Foto’s van vroeger
Recente foto’s van: Christiaan Harkink, Rob Voss en Richard Huijsmans.
